Hoe schuune daas ees, oes oagen toele

Ik kan me geen mooier klanken voorstellen dan die uit ons bloedeigen Roonsies. Klanken die voor menigeen onuitspreekbaar zijn. Zeg eens "melk" in 't Roonsiesch. Probeer dit kleine woordje nu eens neer te schrijven. Leesbaar voor iedereen. Lukt het niet? Geen -valse- schaamte hiervoor: ons dialect is zo eigen dat het niet te vatten valt met wat we aan lettertekens tot onze beschikking hebben. De sappigheid van onze echte moedertaal is niet weer te geven met wat bekrompen tekentjes op papier. Je moet onze taal vol in de mond durven te nemen. Van het "Schavoerts" tot het "Stouktst". Want beide zijn Roonsies, net zoals het Roonsiesch van de Princekouter of dat van de "Muilendam".

Toch dreigt er een donkere wolk boven de toekomst van ons dialect. De jeugd interesseert het minder en minder. Inwijkelingen, Franskiljons en allochtonen blijven liever iets brabbelen wat voor Frans zou moeten doorgaan. Ik pleit in elk geval voor een eerherstel van onze eeuwenoude cultuurtaal. Een taal die nog vele sporen uit het Middelnederlands (het Vlaams uit de Middeleeuwen) met zich meedraagt. Wie weet is het wel één van de oudste dialecten van Vlaanderen...

Ik heb het onvolprezen werk van Maurice Bouchez, "t Ronssies in guiren en kluiren" al meedere malen doorbladerd. Telkens met evenveel plezier en een tikkeltje weemoed. Het viel me op dat woorden uit een bepaald domein soms totaal ontbreken. Neem nu de termen uit de geneeskunde. Als je een "gaabe" hebt opgelopen, moet er een "bandoege" rond. En misschien eerst een "laaker" op. De voorbije maanden heb ik geprobeerd deze "medische" termen in het Roonsies vast te leggen. Iedere lezer kan vanaf nu meegenieten van onze rijke streektaal. "Tot leringhe ende vermaeck" kan u "Den Klienen Roonsiesen Geneiskuindigen Diktionneer" downloaden. Ben ik wat vergeten? Help me dan om dit woordenboek te laten groeien. Mijn dank en die van de andere volbloed Roonseniers zal groot zijn!

Sire, il n'y a plus de Renaisiens

Gewoon om te laten merken dat ik "mijn talen ken". Ook die van Molière, Racine en van Camus. Niet die van "les amis du beau langage"... In ons schoonste Roonsies zouden we zeggen: "Kuineink, der zoan gien Roonseniers mier".

Ik ben, zoals u aandachtige lezer wellicht al merkte, even moeten forfait geven. Iets teveel werk, te weinig rust en daarbovenop nog een goede ouderwetse "zoumervaaleinge". Kenners weten hoe hardnekkig die verkoudheden wel kunnen zijn.

Nu weer wat rust en even tijd om weer mijn eigenzinnige kijk te geven op het leven van elke dag.

Wat heeft dit alles met de titel van deze bijdrage te maken? Gewoon even de tijd kunnen nemen om de Paas-Paartoe tot in de kleinste lettertjes uit te lezen.

Viel mijn oog toch wel op de aankondigingen van de Burgerlijke Stand van onze eigenste stad. Bij de geboortes van de nieuwe stadsgenoten blijkt er op de vier slechts één te zijn met een echte Roonsiese voornaam. "Lewie" ofte Louis. 't Doet deugd te merken dat er nog respect is voor het verleden. Hoeveel grote Louis zijn er al niet geweest? De laatste die ik me herinner was "Louis Diezwiet".

Geef toe dat voornamen als Amera, Badreddine en zeker Mohamed niet tot onze rijke Roonsiese woordenschat behoren. Zit hier geen taak voor de Schepen van Inburgeringsdingen? Waarom de Roonsiese kindjes niet verplicht een Roonsiese voornaam cadeau doen? Als welkomstgeschenk in onze mooie stad. Ik ben er zeker van dat een Baatiest -zeg maar Tieste- Ftouh meer kans zal maken geïntegreerd te geraken. Zou een Sjaroo Abdellati niet makkelijker vriendjes maken op school? Of een Cleemoanse Nofal? Waar blijven de Eudoxies, de Eufrasies, de Clémentines, de Maria's, de Francines, de Marie-Paules en Marie-Hélènes? Om van de Marie-Thérèsen niet te spreken.

Komaan Nedia, met een beetje goede wil verander je je voornaam in Naadiaatchie. Succes gegarandeerd in 't Fiestpaloas en in alle wijkclubs!

Integratie begint met details. En voor het handvol overgebleven autochtonen de goede raad: "il n'y plus de Renaisiens, donc il faudra en faire". Begin dadelijk maar aan het verwekken van de nodige Danny's, Ronny's, Eddy's, Eriks, Armands, Stefaans en doe er ook maar een Luc bij.

Het peterschap van deze laatste wil ik met plezier op mij nemen! Gewoon doen! We raken in de minderheid: op vier geboortes is er één Roonseniere geboren en drie "nieuwe Belgen"... Wie zal er straks het Roonsies nog spreken?

't moest vaan mien ierte...

Bij de middagboterham even door de "Passe-Partout" gebladerd. Gewoontegetrouw eerst de "aller-retour" gelezen... en stillekens genoten.

Net toen ik mijn tanden wilde zetten in mijn tweede "boutschie", viel mijn oog op de middenpagina's van de Lions Club. Een geluk dat ik mij niet verslikte! Claude Devemie is het levende voorbeeld van de gevolgen van de faciliteiten. Hij is mossel noch vis. Of misschien eerder mossel dan vis! Nederlands schrijven is een franskiljon niet gegeven, dat weten we al. "Le Flamand, c'est pour la basse classe"... Het minste dat je zou verwachten van een franskiljon en "ami du beau language", is toch dat hij dan Frans zonder haar schrijft. Niets daarvan: een kemel in den "orthographe" van "exceptionnel". Had mijn betreurde oud-leraar Frans, André Clause, nog geleefd dan kreeg "kuulie" Devemie een "fleter" rond zijn oren.

Maar ja, Claude Devemie is "bilingue". Of denkt toch dit te zijn. Ik heb die pretentie totaal niet. Naast mijn PC liggen zowel een Dikke Van Dale als een Robert en een Bescherelle. Nederigheid siert de mens...

Zoektocht naar informatie

Gisteren heb ik nonkel Adelin Devos even gebeld. Om te horen hoe het met zijn gezondheid is en ook om wat meer over het ontstaan van de Vlaamse Vriendenkring te weten te komen.
Ik blijf benieuwd naar de overgangsperiode tussen die Vlaamse Vriendenkring en de Marnixring.
Ik besef nu ook dat dit al een dertigtal jaren geleden is. Tempus fugit, inderdaad !
Voor het te laat is, ga ik op zoek naar getuigen die deze periode hebben meegemaakt en er een actieve rol in hebben gespeeld. Zij zullen me ongetwijfeld wijzer kunnen maken.
Vader zaliger is één van de oprichters geweest van de Vlaamse Vriendenkring. Hij heeft wel geweigerd om de overstap naar de Marnixring te maken. Waarom, kan ik hem helaas niet zelf meer vragen...
Mijn overtuiging blijft groeien dat er in Ronse een plaats is -en blijft- voor een vereniging die het Vlaamse (en niet het tweetalige) karakter van onze stad wil promoten.

De Roonseniere begint...

Ooit moest het er eens van komen. Nu is het zover: de Roonseniere gaat ook eens zijn gedacht neerschrijven!
Het ergert me al lange tijd dat onze stad geen Vlaamse Vriendenkring (die naam waardig) meer heeft.
Daarom deze oproep aan alle rechtgeaarde Ronsenaars in hart en nieren: laat blijken dat je Ronsenaar en Vlaming bent. Ronse is altijd een Vlaamse stad geweest en zo willen we het houden. Door een krachtig halt toe te roepen aan de verfransing en door tegen elke vorm van franskiljonisme te zijn. Onze taal is het Nederlands, het Vlaams of zelfs dat heerlijke, sappige dialect van vroeger en nu: het Ronsiesch!
Ik ben benieuwd hoeveel stadsgenoten mijn standpunt delen... Misschien kunnen we in de nabije toekomst samen wat op poten zetten?